56 ~ Ιωάννης Μακρυγιάννης: Απομνημονεύματα

Ο Μπούρμπαχης με τους στρατιώτες του βήκε εις το Λουτράκι της Κόρθος. Μ᾿ έστειλε η Διοίκηση και πήγα και του μίλησα όλα αυτά. Και τότε κατάλαβε ο αθώος πατριώτης και πήγε εις τα Μέγαρα, οπού πήγαν και οι άλλοι. Πήγε εκεί κι ο Βάσιος Μαυροβουνιώτης. Σύναξα κι εγώ όλους τους Αθηναίους και Στερολλαδίτες, όσοι φέρναν όπλα και ήταν εις τα νησιά Κούλουρη, Αίγινα και Πόρο, σύναξα αυτούς και τους ίδιους νησιώτες, κατά την διαταγή της Κυβερνήσεως οπού ᾿χω, και πήγα κι εγώ εις Μέγαρα. Τότε κάνομεν ένα σκέδιον να βγούμεν συνχρόνως εις τα πόστα της Αθήνας αναντίον των Τούρκων ο Βάσιος, ο Παναγιώτης Νοταράς, ο Μπούρμπαχης και οι Ντερβενοχωρίτες να πάνε να πιάσουνε απoβραδύς την Χασιά, να ταμπουρωθούν - είναι η θέση γερή - να πάγη οχτρός εκεί να τον πολεμήσουν.

[....] Σηκώθηκα και πήγα εις τα Θερμιά, ότ᾿ ήμουν αστενής, κι από εκεί εις Τήνο. Είχα την φαμελιά μου εκεί έκατζα καμπόσο. Ήρθε ο κολονέλ Άιντεκ, αξιωματικός Μπαυαρός, και μου λέγει «Σου δίνω πολεμοφόδια και ζαϊρέδες δια δυο χιλιάδες ανθρώπους - να μου δίνης μόνον την υπογραφή σου' να μιλήσουμεν και με τον Κοκράν να σου δώση πλοία να πιάσης ένα μέρος της Αττικής, να είναι στρατέματα απάνου εις την Αττική, να ᾿χουν κατοχή οι Έλληνες. Του είπα' «Να πάγω ν᾿ ανταμώσω και τους Αθηναίους και σου μιλώ». Μπήκαμεν μαζί εις το καράβι και ήρθαμεν εις Πόρο. Εγώ πήγα εις Αίγινα κι εκεί συναχτήκαμεν εις τον Δεσπότη όλοι οι Αθηναίγοι. Τους είπα αυτό' τους ηύρα τους αγαθούς πατριώτες πρόθυμους και μου είπαν να πάγω εις τον Πόρο να μιλήσω με τον Άγιντεκ και Κοκράν να πάμεν. Πρόθυμοι ήταν όλοι οι καλοί κι αγαθοί πατριώτες. Πήγα τους αντάμωσα. Μου είπαν είναι έτοιμοι ο Άιντεκ δια τον ζαϊρέ και πολεμοφόδια -έστειλε κι᾿ ο Κοκράν δια τα πλοία. Όμως ήθελε να του δώσω ατομικώς εγγύησιν ότι δεν θα κάμω πειρατείες. Του υποσκέθηκα αυτό. Μου είπε σε ολίγες ημέρες είναι έτοιμα να μου τα δώση. Πήγα να ετοιμάσω τους ανθρώπους.
Βιβλίο Πρώτο (1797-1827) Κεφάλαιο δέκατο


(φωτ: Z.)

.... Είκοσι έξη μήνες έκαμα σ' αυτήνη την ᾿πηρεσίαν. Αν ιδήτε κατάχρησιν παραμικρή, ή ληστεία, ή αδικίαν εις τους πολίτες, τότε εσείς αναγνώστες να με λέτε άτιμον άνθρωπον. Κι απ᾿ όταν πάψαμεν ύστερα, τηράτε τι ληστείες έγιναν και τι αρπαγές και τι σκοτωμοί. Ο Κυβερνήτης μο᾿ ᾿δωσε τον βαθμό μου, χιλίαρχο, καθώς και οι άλλοι, και μ᾿ έβαλε και εις το στρατιωτικόν δικαστήριον. Δεν θέλησα να κρίνω κανέναν. Ο Κυβερνήτης καταφρόνεσε πολύ του Πετρόμπεγη το σπίτι. Ψωμί δεν είχαν να φάνε. Σήκωσε ντουφέκι η Σπάρτη, η Πελοπόννησο, η Ρούμελη και γύρευαν Συνέλεψη, να κυβερνιόνται με νόμους. Τότε άρχισε ντουφέκι και εις τον Πόρο. Έστειλε στρατέματα, ήταν και καράβια Ρούσικα με τον Ρικόρδον. Έκαψε ο Μιαούλης την φεργάδα και παπόρι κι άλλα. Υποπτευόταν η Αγγλία να μην γένωμεν κι εμείς θαλασσοδύναμη και με την ευκαρίστησιν του Εκλαμπρότατου Μαυροκορδάτου και συντροφιάς τα ᾿καψαν και τελειώσαμεν κι από αυτά. Και γυμνώθη κι ο Πόρος και σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι. Ο Πετρόμπεγης είχε φύγει κρυφά πρωτύτερα από τ᾿ Ανάπλι. Στον δρόμο τον έπιασαν αυτόν, έπιασαν τ᾿ αδέρφια του τον Κατζή και τον Κωσταντήμπεγη, τον υγιό του τον Μπεζαντέ και τους χάψωσαν εις το Παλαμήδι όλους.

[....] Τα χρήματα δεν τα ᾿χαμεν, τις δυοχιλιάδες τα τάλαρα' ανταμώνομεν με τον Μιαούλη - ήταν πρωτύτερα αυτό από τα καράβια οπού κάηκαν' του λέγω του Μιαούλη να πάγη εις τη Νύδρα και ειπή του Μαυροκορδάτου, των Κουντουργιωταίων και του Ζαΐμη να του δώσουνε τις δυο χιλιάδες τα τάλαρα κι ύστερα τα ρίχνομεν εις την πατρίδα και πλερώνονται, ή μόνοι μας ο καθείς τα δίνομεν, καθώς εμείς πλερώνομεν και τους ανθρώπους. Του είπα να πάρη και καμπόσους Νυδραίγους να γνωρίζουν από κανόνια - και εις την Πρόνοια ανταμωνόμαστε. Πήγε ο Μιαούλης το λέγει αυτηνών. «Πες του Μακρυγιάννη, λένε του Μιαούλη, να τραβήξη χέρι από αυτό και θα γένη διαφορετικό το πράμα». Τότε διαλύσαμεν τους ανθρώπους' χάσαμεν και τα χρήματά μας. Του λέγω του Μιαούλη «Πώς θα γένη διαφορετικόν; Θα συβιβαστούν; Αυτό είναι, του λέγω, το καλύτερον, να σωθούμεν». Ύστερα άρχισε ο εφύλιος πόλεμος παντού και σκοτώνονταν οι άνθρωποι. Τότε άρχισε ο Πόρος και κάηκαν τα καράβια κι έγινε παντού άνου-κάτου.
Βιβλίο Δεύτερο (1828-1832) Κεφάλαιο δεύτερο


(φωτ: Y.)

(σημ.) α. Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο ατόφια — φαίνονταν οι φλέβες' τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρον, τα 'χαν πάρει κάτι στρατιώτες και εις τ' Άργoς θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων χίλια τάλαρα γύρευαν. Άντεσα κι εγώ εκεί, πέρναγα• πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: «Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτήτε να βγουν από την πατρίδα μας. Δι' αυτά πολεμήσαμεν. (Βγάζω και τους δίνω τρακόσια πενήντα ταλαρα)• κι όταν φιλιωθούμεν με τον Κυβερνήτη (ότι τρωγόμαστε), τα δίνω και σας δίνει ό,τι τού ζητήσετε δια να μείνουν εις την πατρίδα απάνου». Και τα 'χα κρυμμένα. Τότε με την αναφορά μου τα πρόσφερα του Βασιλέως να χρησιμέψουν διά την πατρίδα.
Βιβλίο Τρίτο (1833-1843) Κεφάλαιο πρώτο


(φωτ: Υ.)

Στην αρχή δεν τον ρεθίζετε εσείς οι μεγαλοκέφαλοι και ήτον με την πατρίδα. Τον αγαπούσε όλος ο λαός και δυο χρόνια κυβέρνησε καλά. Ύστερα περιλάβετε εσείς τον Κυβερνήτη - πόσοι τάφοι έγιναν εις Σπάρτη και Μεσσηνία, εις Πόρον κι αλλού και πού κατάντησε η κυβέρνησή του; Ύστερα πιάστη με τους Μαυρομιχαλαίγους. Σας έλεγαν άνθρωποι γνωστικοί να κλίνετε κι εσείς την θέλησή σας, καθώς συγκατάνευε κι ο Κυβερνήτης, ν᾿ αγαπηθή μ᾿ αυτούς' δεν στάθη τρόπος. Και χάθη κι αυτός και η πατρίδα διατιμήθη.
Επίλογος

Γιάννης Μακρυγιάννης

Μακρυγιάννη απομνημονεύματα (τόμοι 2)
Εκδόσεις: ΠΑΠΥΡΟΣ ΠΡΕΣΣ (Βίπερ), 1971.

(φωτ: K.)

55 ~ Βασίλειος Ι. Κιατίπης: Η πανώλη εις Πόρον και ο Κάρολος Βίπμερ εις την Ελλάδα

Κατά τον μήνο Νοέμ. εδημοσιεύθη μία διατριβή επανωγεγραμμένη "Ιστορική έκθεσις της εν Πόρω πανώλους κατά τους μήνας Απρίλιον, Μάιον και Ιούνιον του 1837, και των παρά της Κυβερνήσεως ληφθέντων μέτρων, εκδοθείσα κατά τα επίσημα της επί των Εσωτερικών Γραμματείας έγγραφα, και κατ' έγκρισιν της Α.Μ. υπό του Καρόλου Βίπμερ αρχιατρού της Α.Μ. ανωτέρου ιατροσυμβούλου και προέδρου του Βασιλικού ιατροσυνεδρίου’ εν Αθήναις εκ της Βασιλικής τυπογραφίας 1837.

Ο σκοπός ταύτης της διατριβής είναι να αποδείξη ο Κ. Βίπμερ ότι, ή δεν συνέβησαν παντάπασι τα ενώπιον περίπου εξ χιλιάδων ανθρώπων επί της πανώλης διατρέξαντα, ή ότι δεν συνέβησαν ούτως ως τα επερίγραψεν ο αυτόπτης και ο αυτήκοος Ηπίτης εις το ημερολόγιόν του. Εις ταύτην την ιστορικήν του έκθεσιν ο Κ. Βίπμερ υβρίζει τον Ηπίτην ως εξ αμάξης, τον συκοφαντεί, και μαίνεται κατ’ αυτού μανίαν ασυγχώρητον εις επαγγελόμενον τον αρχιατρόν της Α.Μ. και τον πρόεδρον του ιατροσυμβουλίου της Ελλάδος’ διότι νομίζομεν ότι, άνθρωποι κατέχοντες τοιαύτας θέσεις εις την κοινωνίαν έπρεπε να ήναι όχι μόνον ακριβείς φύλακες της ευσχημοσύνης, αμμή και διδάσκαλοι αυτής.

Αλλ’ ημείς θέλομεν αποδείξειν το ψεύδος και τας αντιφάσεις όλων των εμπεριεχομένων εις την περί ου ο λόγος διατριβήν, όχι ως το έκαμεν ο Κ. Βίπμερ διά της ασυστόλου αρνήσεως συνειθισμένης και εις αυτούς τους συλλαμβανομένους επ’ αυτοφώρω πταίστας αμμή δι αυτών τούτων των αντιφατικών επιχειρημάτων και εκφράσεων του Κ. Βίπμερ, προσθέττοντες και δημοσιεύοντες και μερικά έγγραφα των όσα ανάγονται εις ταύτην την υπόθεσιν, τα οποία με πολλήν φροντίδα αποσιώπησεν ο Κ. Βίπμερ, διά να απατήση τους απλουςτέρους, τους μη ταξιδεύσαντας εις τον Πόρον μετά την παύσιν της πανώλης, ή τους μη έχοντας εις ταύτην την νήσον κανένα φίλον, και φίλον της αληθείας, διά να τους πληροφορήση, ότι, όσα διαλαμβάνει το ημερολόγιον του Ηπίτου, εκτός μερικών τυπογραφικών και ονομαστικών σφαλμάτων, τα οποία θέλουν διορθωθήν εις το παρόν παράρτημα, μακράν από του να ήναι παραμορφωμένα, ως ετόλμησεν ο Κ. Βίπμερ να το δημοσιεύση, όχι μόνον συνέβησαν ως τα επερίγραψεν ο Ηπίτης αλλ’ ότι συνέβησαν και άλλα πολλά αισχρά και επίσης βλαβερά διά τους Πορίους, τα οποία απεσιωπήθησαν εις το ημερολόγιον, δεν ηξεύρομεν διατί.


(φωτ: Y.)

[….] Λέγει δε ο Κ. Βίπμερ ότι ερανίσθη και ήντλησε ταύτην την ιςτορικήν του έκθεσιν από επίσημα έγγραφα της επί των Εσωτερικών Γραμματείας’ αλλά και αύτη η επί των Εσωτερικών Γραμματεία δεν ήτο παρούσα εις Πόρον διά να ίδη με τους ιδίους αυτής οφθαλμούς τα τότε εκεί διατρέξαντα και όσα έγγραφα της Γραμματείας, τα μόνα επίσημα, ως εκφράζοντα την ειλικρινή επιθυμίαν της Κυβερνήσεως να αποσβεσθή όσον τάχιστα το κακόν, όσα έγγραφα, λέγομεν, εστάλησαν εξ Αθηνών εις Πόρον είναι φυσικώς αδύνατον να εξιστορώσιν ως αληθώς έγιναν τα εις Πόρον γενόμενα. Ταύτα τα έγγραφα λοιπόν δεν δύνανται «ιστορικώς να εκθέσωσι την εις Πόρον πανώλη» ως εκφράζεται και ως διϊσχυρίζεται ο Κ. Βίπμερ αλλ’ ήσαν έντονοι διαταγαί ληφθησομένων μέτρων, και παραγγελίαι προς τους εις Πόρον υπαλλήλους της Γραμματείας να εκπληρώσωσι τα διαταχθέντα μέτρα με φρόνησιν, με φιλανθρωπίαν και οικονομίαν διά το δημόσιον ταμείον.

[….] Εις τον πρόλογόν του λέγει ο Βίπμερ ότι ο Ηπίτης εφέρθη ατόπως και μη πρεπόντως προς την Α.Μ. Και πότε κατεστάθη εισαγγελεύς της Ελληνικής πολιτείας ο Κ. Βίπμερ; Ο Ηπίτης επιθυμών ειλικρινώς να βλέπη την αλήθειαν συμπαρεδρεύουσαν εις την Ελλάδα με τον Όθωνα, και βλέπων τον Κ. Βίπμερ ως μεσότοιχον μεταξύ της Μεγαλειότητός του και της αληθείας έκαμεν απόπειρα, να κατεδαφίση τούτο το μεσότοιχον’ και μέσον προσφορώτερον εις τούτο δεν εγνώριζε τότε άλλο παρά να παραιτηθή από την έδραν του Καθηγητού, του Ιατροσυμβούλου και να επιστρέψη το παράσημον. Και αν αι τότε μεγάλαι φωναί του Κ. Βίπμερ, εκ του εγγυτάτου βοώντος, εμπόδισαν την σιγανήν και μακρόθεν αποπεμπομένην συμβολικήν φωνήν του Ηπίτου να αναβή εις τα ώτα της Μεγαλειότητός του, νομίζει ο Κ. Βίπμερ ότι αύτη η φωνή δεν εξακολουθεί την πρώτην αυτής απεύθυνσιν, και ότι ποτέ δεν θέλει φθάσειν όπου απ’ αρχής κατευθύνθη; Νομίζει ο Κ. Βίπμερ ότι η Μεγαλειότης του ποτέ δεν θέλει περιηγηθήν εις Πόρον, και ποτέ δεν θέλει εμβήν εις περιέργειαν να μάθη από διαφόρους κλάσεις των Πορίων ό,τι προ πολλού ηξεύρουν όλοι οι κάτοικοι της Ελλάδος; ότι δηλαδή οι σώσαντες τους Πορίους δεν είναι μήτε αι βουλαί του Κ. Βίπμερ, μήτε τα μέτρα του Δουμών και του Τομπακάκη.


(φωτ: Z.)

[….] Σελίδι 8 λέγει ο Κ. Βίπμερ «ο Τομπακάκης επροσκλήθη να χορηγή τα αναγκαία εις τους ενδεείς» αλλ’ όταν ήλθεν ο Ηπίτης εις Πόρον, η φωνή των πεινώντων, γυμνητευόντων, και των εν υπαίθρω ανέβαινεν εις τον ουρανόν, και κατά μέγα μέρος ο Ηπίτης κατεσίγασε ταύτην την φωνήν. Μετά την έλευσιν λοιπόν του Ηπίτου εις Πόρον ήρχησαν σιμά των πασχόντων και αγωνιώντων να παρηγορώνται και οι ενδεείς’ το οποίον παρατρέχοντες εις το ημερολόγιον ενομίζομεν ήδη παραδεδομένον εις την λήθην. Αλλ’ ο Κ. Βίπμερ αναφέρων περί βοηθείας ενδεών γενομένης δια του Τομπακάκη έπρεπε να εξορύξη και να εκβάλη εις το φως και τούτο το μυςτικόν’ και τούτο έτι μάλλον εν ω δεν ερυθρίασε να δημοσιεύση ότι ο Ηπίτης έκαμε συνθήκας χρηματικάς με την Κυβέρνησιν, περί της οποίας θέλομεν ομιλήσει εκτεταμένως εν οικείω τόπω.

Σελίδι 10 λέγει ο Κ. Βίπμερ «τα δε δύο στόμια του λιμένος απεκλείοντο διά πλοίων, ώστε ούτε λέμβος ήτο δυνατόν να διαφύγη την προσοχήν των» όχι μόνον τούτο αλλά και πολλά μίλλια τριγύρω του Πόρου έβλεπον οι ακταίωροί μας τι τρέχει’ διατί λοιπόν ο Κ. Βίπμερ εμπόδισεν εξ Αθηνών τους παρά του Ηπίτου λαβόντας υπό ευθύνην του την άδειαν να οψαρεύσωσι και να ξυλεύωνται όπου εκείνος τους είχε διορίσειν; Δια να εξυβρίση βέβαια τον Ηπίτην και διά να έχη αφορμήν να είπη ότι, τα μέτρα τα οποία εδιώριζεν εκείνος εις Πόρον ήσαν ολέθρια, ενώ ήξευρε καλώς ότι ο Ηπίτης κατά την διάρκειαν της πανώλης εις Πόρον δεν ήθελεν υποφέρειν καν ένα ν’ ανατρέψη τα σχέδιά του και ότι (επειδή με ταύτην την συμφωνίαν υπήγεν εις Πόρον) ήθελεν απαιτήσειν οποταγήν παθητικήν και από αυτόν τον Σουλτάνον αν ούτος ακόμη ώριζεν εκείνην την νήσον.


(φωτ: Y.)

[….] Ό,τι δε με μίαν ανήκουστον προπέτειαν και αναίδειαν αναφέρει συνεχώς εις την ιστορικήν έκθεσιν ο Κ. Βίπμερ είναι, ότι ο Ηπίτης έκαμε πριν της εις Πόρον αναχωρήσεώς του, ότι έλαβεν 25 δραχμάς την ημέραν, ότι επέστρεψε τον Σταυρόν του Σωτήρος επειδή δεν ευχαριστήθη με 25 δραχ. Την ημέραν κτλ.

Εάν ποτέ έγεινε χρηματική συμφωνία, αύτη ως είπαμεν, δεν ημπορούσε να γίνη διά των σημείων των κωφαλάλων, αμμή ήθελε γίνεσθαι προφορικώς ή εγγράφως. Εάν εγένετο προφορικώς, βέβαια δεν ήθελε την ακούσει μόνος ο Κ. Βίπμερ, αλλ’ ήθελον την ακούσει και άλλοι σύμβουλοι, και προ πάντων η τότε κεφαλή αυτών’ Αλλ’ ημπόρουν αυτοί ως τίμιοι άνθρωποι να είπωσιν, ότι ήκουσαν ποτέ τον Ηπίτην λέξιν καν περί χρηματικής συμφωνίας προφέροντα; Εγγράφως πάλιν αν έγίνετο αύτη η συμφωνία, ο Κ. Βίπμερ δεν ήθελ την δημοσιεύσειν εις την ιστορικήν του έκθεσιν μαζή με τα λοιπά επίσημα του Τομπακάκη; ή μάλλον, τοιούτον έγγραφον εάν υπήρχε, δεν ήθελε το τοιχοκολλήσειν, ως είπαμεν και αλλού, εις όλας τας πόλεις του Κράτους, και εις τα ζυθοπωλεία του Μονάχου, καθώς παντού και εις αυτήν την Ρωσσίαν έστειλε την επίσημον ιστορικήν έκθεσίν του;!! Χρηματική συμφωνία, άρα ποτέ δεν έγεινεν.

[….] Καθ’ ην στιγμήν ήτο έτοιμος να αναχωρήση ο Ηπίτης, η Γραμματεία, χωρίς να το ζητήση εκείνος, τον έστειλε 500 δραχμάς διά, ως εκφράζεται η ιδία, εξοικονόμησιν των πρώτων εξόδων του ταξειδίου’ επειδή η Γραμματεία εννόησε πολλά καλά, ότι δεν ήθελεν είσθαι πολλά διακριτικόν μήτε καν τα έξοδα του ταξειδίου να μη χορηγηθώσιν εις άνθρωπον αναχωρούντα διά τοιαύτην υπηρεσίαν χωρίς να κάμη καμμίαν χρηματικήν συμφωνίαν.

Όσον δε διά τας 25 δραχμάς ημεροκάματον, τας οποίας λέγει ο Κύριος Βίπμερ ότι έλαβεν ο Ηπίτης, ψεύδεται αναισχύντως ως εξεύρουσιν όλοι οι υπάλληλοι, διά χειρών των οποίων γίνονται αι πληρωμαί, ότι ο Ηπίτης μέχρι της ώρας ταύτης δεν έλαβε μήτε οβολόν, εκτός των 500 δραχμών, τας οποίας η Γραμματεία αυτοκλήτως τον έςτειλε την 27 Μαΐου.

[….] Σελ. 27. Μετά την 12, 13 Ιουνίου απέδειξεν (ο εκ Πόρου γράφων τα επίσημα Τομπακάκης) την ελάττωσιν της Πανώλους. Αλλ’ ανωτέρω είπεν ο Κ. Βίπμερ ότι η Πανώλη είχε παύσειν σχεδόν την 27 Μαΐου, τουτέςτι προ της αφίξεως του Ηπίτου εις Πόρον. Τοιαύτα είναι τα επίσημα του Κ. Βίπμερ!!!


(φωτ: Κ.)

[….] Προς τον Εξοχώτατον Ιατροσύμβουλον και Καθηγητήν του Πανεπιστημίου Κύριον Ηπίτην

Άμα αφίχθητε εις τον τόπον τούτον ευθύς διά της πρώτης επισκέψεώς σας ανεζωώσατε τους ασθενείς, ηλευθερώσατε τους υπόπτους από την μαςτίζουσαν αυτούς επάρατον Πανώλην και επαρηγορήσατε άπαντας τους φοβισμένους κατοίκους. Περιελθόντες δε την νήσον και την απέναντι ςτερεάν και παρατηρήσαντες εις την οποίαν υπήρχον αθλίαν κατάστασιν οι δυστυχείς συμπολίται μας, εφροντίσατε πάραυτα, των μεν την υγείαν διά την από τας νοσεράς εις τας υγιεινάς θέσεις μετάθεσιν σώσαντες, των δε την δυστυχίαν διά των φιλανθρωπικών σας προσφορών ανακουφίσαντες. Τέλος διά των δραστηρίων και σωτηρίων υγειονομικών μέτρων σας εξαλείψατε από τον τόπον μας την φθοροποιάν και ολέθριον του ανθρωπίνου γένους Πανώλην.

Η Υγειονομική επιτροπή μη δυναμένη άλλως πώς να ανταμείψη τους κόπους σας, νομίζει εν των κυριωτέρων χρεών της εκφράζουσα διά ταύτης τα ειλικρινή αυτής και του λαού της προς την εξοχότητά σας αισθήματα και εγχειρίζουσα αυτήν ως δείγμα της προς υμάς άκρας ευγνωμοσύνης της.

Η Υγειονομική επιτροπή:
Γεώρ. Σπ. Κριεζής, Γ. Παπακυριάκος, Δημ. Στ. Οικονόμου, Α. Κιζάνης, Αναγ. Δ. Λογοθέτου, Ηλίας Λολοκούβαρος, Κ. Οικονόμου, Αντ. Κιζάνης, Κωνς. Μάνεσης, Α. Οικονόμου, Θεόδ. Κιζάνης. Σπ. Καράς, Γ. Γαραδάμας, Ι. Κολοκούβαρος.

Επικυρούνται αι γνησιότητες των ανωτέρω δεκατεσσάρων υπογραφών της υγειονομικής επιτροπής, καθώς και τα ενδιαλαμβανόμενα.

Εν Πόρω τη 15 Ιουλίου 1837

Ο Δημαρχικός πάρεδρος
Γ. Δούρος

Εις τούτο το έγγραφον των εκλεκτών του λαού του Πόρου βλέπει ο αναγνώστης, εν περιλήψει μεν, αλλά εντόνως εκφρασμένα περισσότερα σχεδόν αφ’ όσα ανέφερε το Ημερολόγιον του Ηπίτου. Και τωόντι δεν αναφέρεται εις εκείνο, ότι επροσφέρθη εις μερικούς ενδεείς και χρηματική βοήθεια εκ μέρους του Ηπίτου’ διότι τοιούτων φύσεων πράξεις διαφεύγουσιν ευκολώτατα την μνήμην εκείνου.

Βασίλειος Ι. Κιατίπης

Η πανώλη εις Πόρον και ο Κάρολος Βίπμερ εις την Ελλάδα
Εκδ: Τυπογραφίας Ν. Παππαδοπούλου, 1837

*από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών "Ανέμη"
(του Πανεπιστημίου Κρήτης) anemi.lib.uoc.g


(φωτ: Y.)